Het langverwachte voorstel voor een verordening inzake natuurherstel dat expliciet gericht is op het herstel van de Europese ecosystemen, is op 22 juni 2022 door de Europese Commissie ingediend. Vervolgens zullen de medewetgevers van de EU, het Europees Parlement en de Raad, hun standpunten, waarover in trialoog vergaderingen zal worden onderhandeld, ontwikkelen en verder bespreken. 

Dit is een jaar van belangrijke internationale momenten voor natuur en klimaat, met de UNFCCC COP27, Convention on Biological Diversity (CBD) COP15 en Ramsar COP14 die allemaal plaatsvinden in 2022. De EU en haar lidstaten kunnen een leidende rol spelen op het internationale toneel door in eigen land het juiste voorbeeld te geven. De verordening inzake natuurherstel, ook wel natuurherstelwet (NRL) genoemd, kan een game-changer zijn, transformatie op grote schaal teweegbrengen, belangrijke stappen vormen om de klimaatverandering te beperken, EU-burgers helpen zich aan te passen aan een warmer en onstabieler klimaat, bijdragen aan een betere werking van ecosystemen, de catastrofale achteruitgang van de biodiversiteit vertragen en stoppen, en duurzame en veerkrachtige economieën stimuleren.

Natuurbeschermers en wetenschappers die zorgen voor wetlands en veengebieden in de hele EU juichen het voorstel van de EU toe en waarderen met name de doelstelling om gedraineerde veengebieden voor agrarisch gebruik te herstellen buiten veengebieden die zijn opgenomen in bijlage I bij habitatrichtlijn 92/43/EEG. Zij willen echter de lat hoger leggen.

Twee organisaties, het ‘Greifswald Mire Centre’ en ‘Wetlands International’ hebben samen in september 2022 een beleidsnota opgesteld. Het is een oproep aan alle besluitvormers op om de voorgestelde doelen te verbeteren om een transformatiepad te bereiken dat leidt tot netto nul CO2-uitstoot van veengebieden tegen 2050.

Een samenvatting van de aanbevelingen van deze beleidsnota:

A. Maak herbevochtiging een voorwaarde voor het herstel van veengebieden

Artikel 9.4 stelt afzonderlijke doelstellingen voor herstel en herbevochtiging van veengebieden voor, maar dit onderscheid is onjuist. Het herstel van aangetast veengebied vereist verbetering van de hydrologische omstandigheden, in de eerste plaats door herbevochtiging. Volgens de huidige doelstellingen zou hooguit 7,5% (tegen 2030), 25% (tegen 2040) en 35% (tegen 2050) van de drooggelegde veengebieden die voor de landbouw worden gebruikt, effectief worden hersteld door herbevochtiging. De huidige streefcijfers liggen dus ver onder wat kan en moet worden bereikt voor de overkoepelende klimaatverbintenissen.

B. De voorgestelde doelstellingen zijn ontoereikend en moeten aanzienlijk worden verhoogd.

Het bereiken van de voorgestelde doelstellingen (met inbegrip van volledige herbevochtiging zoals hierboven beschreven) voldoet niet aan de Overeenkomst van Parijs, aangezien slechts ongeveer 25 % van de huidige broeikasgasemissies van landbouwgronden tegen 2050 zal zijn verminderd. Een volledige stopzetting van de drainage van veengebieden en het omkeren van de effecten van bestaande drainage zijn onvermijdelijk om de kernimplicatie van de Overeenkomst van Parijs te bereiken - nul netto CO2-uitstoot tegen 2050. De EU heeft deze doelstelling zelfs aangescherpt door ernaar te streven tegen 2050 klimaatneutraal te zijn met netto. Een hogere ambitie voor gedraineerde veengebieden is daarom nodig voor consistentie in het beleid en om te voorkomen dat drooggelegd veengebied een enorme bron van koolstofverliezen blijft in de AFOLU-sector (landbouw, bosbouw en landgebruik).

C. Het toepassingsgebied van de doelstelling wordt uitgebreid tot al het niet-residentiële landgebruik op drooggelegd veengebied

De focus op drooggelegd veengebied onder agrarisch gebruik geeft prioriteit aan de broeikasgasemissiehotspots, maar negeert grotendeels andere soorten landgebruik, zoals drooggelegde veengebieden die worden gebruikt voor bosbouw. De doelstellingen moeten worden geformuleerd voor "organische bodems die gedraineerde veengebieden vormen onder elk landgebruik, met uitzondering van woonwijken".

D. Maak ook voor het herstel van veengebieden het monitoren verplicht zoals vastgelegd in Artikel 17.

Artikel 17 verplicht de lidstaten om bijna alle soorten ecosystemen, met uitzondering van het herstel van veengebieden, op gedraineerde organische grond te monitoren, en deze omissie moet worden verholpen.